/
/
/
ÇİZGİ TİPLERİ ve KALINLIKLARI
ÇİZGİ TİPLERİ ve KALINLIKLARI
  1.TANITIM
  Teknik Resim’ de kullanılan çizgiler için temel kurallar TS 88-20 ISO 128-20/2000 standardında  belirtilmiştir. Makine teknik resimlerinde kullanılan çizgiler TS 88-24 ISO 128-24/2003 numaralı standartta belirtilmiştir. Elde çizim yapmak yok denecek kadar azalmıştır. AutoCAD ve SolidWorks çizim programları tüm mesleklerde kullanılan çizgi tiplerini özellikleriyle beraber kullandırmaktadır. Biz burada çizgi tiplerini, kullanma yerlerini ve kalınlıklarından bahsedeceğiz.

  2.ÇİZGİ KALINLIK GRUPLARI
  Çizgi kalınlık grupları aşağıya çıkarılmıştır. Gruplardaki birinci kalınlık değeri kalın çizgiler için,  ikinci kalınlık değeri orta kalınlıktaki çizgiler için, üçüncü kalınlık değeri ince çizgiler için kullanılır. Orta kalınlık değeri pek kullanılmıyor. En çok 0.5 grubu kullanılmaktadır.
  ♦ 0.25 grubu      0.25 - 0.18 - 0.13 mm
  
♦ 0.35 grubu      0.35 - 0.25 - 0.18 mm
  
 0.5 grubu        0.5 - 0.35 - 0.25 mm
  
 0.7 grubu        0.5 - 0.18 - 0.35 mm
  
 1 grubu           1 - 0.7 - 0.5 mm

  3.ÇİZGİ TİPLERİ
  1. Sürekli Kalın Çizgi ():
  Çizgi sürekli ve kalındır (Şekil 1). Kalınlığı 0.5 - 1 mm arasında değişir. Bu çalışmada çizilen kalın çizgiler 0.5 mm alınmıştır. A4 ve A3 kağıtları için 0.5 mm, A2, A1 ve A0 kağıtları için 0.6-0.7 mm alınabilir. Birbirine yakın çizgilerde kalın çizgiler arası boyanmış gibi görünür. Bu gibi durumlarda resmin karışmaması için kalın çizgiler 0.35 mm alınabilir.
  Sürekli kalın çizgiler aşağıdaki yerlerde kullanılır:
   Görünüşlerde görünen kenarların çiziminde,
   Görünen çevrelerin çiziminde,
   Cıvata tipi vidalarda diş üstü çapı çiziminde,
   Somun tipi vidalarda diş dibi çapı çiziminde,
   Vida bitim yeri çiziminde kullanılır.


                                   Şekil 1:Sürekli kalın çizgi uygulamaları

  2. Sürekli İnce Düz Çizgi ():
  Çizgi sürekli, düz ve incedir. Kalınlığı 0.20 - 0.35 mm arasında değişir. Bu çalışmada çizilen ince çizgiler 0.25 mm alınmıştır. A4 ve A3 kağıtları için 0.20 mm, A2, A1 ve A0 kağıtları için 0.35 mm alınabilir.
  Sürekli ince çizgiler görünüşlerde yardımcı çizgi olarak kullanılır. En çok kullanma alanı olan çizgi tipidir.
  Sürekli ince çizgi genellikle aşağıdaki yerlerde kullanılır:
    Arakesit çizgileri çiziminde,
   Cıvata tipi vidalarda diş dibi çapı çiziminde,
    Somun tipi vidalarda diş üstü çapı çiziminde,
    Ölçülendirme ve kılavuz çizgileri çiziminde,
    Tarama çizgileri çiziminde,
    Dişli çarklarda diş dibi çapı çiziminde,
    Sadeleştirilmiş eksen çizgisi çiziminde,
    İzdüşüm çizgileri çiziminde,
    Saç parçası bükülme yeri çizgileri çiziminde kullanılır. Şekil 2’ de kırmızı renkli ölçülendirme ve tarama çizgileri sürekli ince düz çizgilerdir. Siyah çizgiler görünen kenarlardır ve kalın çizilmiştir.
  Not: Tüm çizgiler aynı kalınlıkta olsaydı resim okumak zorlaşırdı.


                               Şekil 2:İnce çizgi (kırmızı renkli) uygulaması

  3.Sürekli İnce Serbest El Çizgi ():
  Çizgi sürekli, eğri şeklinde ve incedir. Kalınlığı 0.20-0.35 mm arasında değişir.  El ile serbest olarak çizilir.
  Sürekli ince serbest el çizgi genellikle aşağıdaki yerlerde kullanılır.
   Yay şeklindeki arakesit çizgileri çiziminde,
   Görünüşlerde bölgesel kesit alındığında kesit sınırlarının çiziminde,
   Aynı kesitli uzun parçaların çiziminde ortadan koparma çizgisi olarak kullanılır.
   Parçaların bir kısmı gösterildiğinde devamı var anlamında koparma çizgisi olarak kullanılır.

  4. Sürekli İnce Zik Zak Çizgi ():
  Çizgi sürekli düz zik zak şeklinde ve incedir. Kalınlığı 0.20-0.35 mm arasında değişir. 
  Sürekli ince zik zak çizgi genellikle aşağıdaki yerlerde kullanılır.
   Aynı kesitli uzun parçaların çiziminde ortadan koparma çizgisi olarak kullanılır.
   Parçaların bir kısmı gösterildiğinde devamı var anlamında koparma çizgisi olarak kullanılır.

  5. İnce Kesik Çizgi ():
  Çizgi kısa kısa çizgilerden oluşur ve incedir. Kalınlığı 0.25-0.35 mm arasında değişir. 
  İnce kesik çizgi genellikle aşağıdaki yerlerde kullanılır.
   Görünüşlerde görünmeyen kenarları belirtmekte,
   Görünmeyen çevreleri belirtmekte kullanılır. Şekil 3’ de kesik çizginin kullanımı görülmektedir.


                      Şekil 3:Kesik çizgi uygulaması

  6. Kalın Kesik Çizgi ():
  Çizgi kısa kısa çizgilerden oluşur ve kalındır. Kalınlığı 0.5 - 1 mm arasında değişir. Kalın kesik çizgi işlenmiş yüzeylerin sınırlarını belirtmekte kullanılır.

  7. Noktalı Kesik İnce Çizgi ():
  Çizgi, nokta dediğimiz çok kısa çizgilerden ve uzun çizgilerden meydana gelir. İnce çizgilerdendir. Genelde eksen çizgisi diye anılır. Kalınlığı 0.20-0.35 mm arasında değişir. Bu çalışmada çizilen ince çizgiler 0.25 mm alınmıştır. A4 ve A3 kağıtları için 0.20 mm, A2, A1 ve A0 kağıtları için 0.35 mm alınabilir. Bizim tavsiyemiz 0.20 mm kalınlığında alınmasıdır.
  Noktalı kesik ince çizgi genellikle aşağıdaki yerlerde kullanılır:
   Eksen çizgilerinin çiziminde,
   Simetri çizgilerinin çiziminde,
   Dişli çarklarda bölüm dairesi çapı çiziminde,
   Silindirik deliklerin eksen çizgileri çiziminde. Şekil 4’ de eksen çizgisinin kullanımı görülmektedir.


           Şekil 4:Eksen çizgileri ve serbest el çizgisinin kullanılma örneği

  8. Uçları Kalın Ortası İnce Noktalı Kesik Çizgi ():
  Noktalı Kesik İnce Çizgi’ nin uçları kalınlaştırıldığında elde edilen bir çizgidir. Genelde kesit düzlem çizgisi diye anılır. Kalın kısımların kalınlığı 0.5 mm, ince kısımların kalığı 0.20-0.35 mm arasında alınabilir.
  Uçları Kalın Ortası İnce Noktalı Kesik Çizgi genellikle aşağıdaki yerlerde kullanılır:
   Kesit düzlem çizgilerinin çiziminde kullanılır. Şekil 5’ de kesit düzlem çizgisinin kullanımı görülmektedir.


                     Şekil 5:Kesit düzlem çizgisinin uygulama örneği

   9. Kalın Noktalı Kesik Çizgi ():
  Noktalı Kesik İnce Çizgi’ nin kalınlaştırılmasıyla elde edilen bir çizgidir. Kalınlığı 0.5 mm alınabilir. Sertleştirme gibi özel işlem yapılacak yerlere konulur. Şekil 6’ da kullanımı görülmektedir.


                Şekil 6:Noktalı kalın kesik çizginin kullanımı

  10. İki Noktalı Kesik İnce Çizgi ():
  Çizgi, nokta dediğimiz çok kısa iki çizgilerden ve uzun çizgilerden meydana gelir. İnce çizgilerdendir. Kalınlığı 0.20-0.35 mm arasında değişir. Bizim tavsiyemiz 0.20 mm kalınlığında alınmasıdır.
  İki noktalı kesik ince çizgi aşağıdaki yerlerde kullanılır:
   Komşu parçaların çevrelerinin çiziminde,
   Ağırlık merkezinin belirlenmesinde,
   Hareketli parçaların ikinci konumlarının belirtilmesinde kullanılır.

  4.ÇAKIŞIK ÇİZGİLERDE ÇİZİM ÖNCELİĞİ
  İleride anlatacağımız görünüş çıkarma konularında yukarıda anlattığımız çizgiler üst üste gelebilir. Bu durumda iki çizgiyi üst üste göstermek imkanı yoktur. Genel kural olarak kalın çizgi tercih edilir. Öncelik sırası aşağıdaki gibidir.
   Görünen kenar çizgileri (Sürekli Kalın Çizgi),
   Görünmeyen kenar çizgileri (Kesik Çizgi),
   Kesit düzlem çizgileri (Uçları Kalın Ortası İnce Noktalı Kesik Çizgi),
   Eksen çizgileri (Noktalı Kesik İnce Çizgi),
   Ağırlık merkezi çizgileri (İki Noktalı Kesik İnce Çizgi),
   Ölçü bağlama çizgileri (Sürekli İnce Düz Çizgi)
  Şekil 7’ de Teknik Resim’ de kullanılan çizgiler toplu halde görülmektedir.


                                     Şekil 7:Çizgilerin toplu halde gösterilmesi
 

SPONSORLAR