12. BÖLÜM : Saç İşlerinde Açınım
- 1 DİKDÖRTGEN VE ÜÇGEN PRİZMA AÇINIMLARI
- 2 EĞİK YÜZEYLİ ALTIGEN PRİZMANIN AÇINIMI
- 3 SİLİNDİRLERİN AÇINIMLARI
- 4 DİK PİRAMİT ve DİK KONİ AÇINIMI
- 5 TABANINA PARALEL KESİLMİŞ PİRAMİT ve KONİNİN AÇINIMI
- 6 TABANINA EĞİK KESİLMİŞ DİK PİRAMİT AÇINIMI
- 7 TABANA EĞİK KESİLMİŞ DİK KONİ AÇINIMI
- 8 EĞİK PİRAMİT AÇINIMI
- 9 EĞİK KONİ AÇINIMI
- 10 EKSENİNE PARALEL KESİLMİŞ DİK KONİ AÇINIMI
- 11 YAN AYRITINA PARALEL KESİLMİŞ DİK KONİ AÇINIMI
- 12 ÜÇGENLEME METODUYLA AÇINIM-1
- 13 ÜÇGENLEME METODUYLA AÇINIM-2
- 14 AÇINIM UYGULAMALARI-1
- 15 AÇINIM UYGULAMALARI-2
AÇINIM UYGULAMALARI-2
“KONİK ve ŞEKİLLENMİŞ SAÇ PARÇASI” AÇINIMI
Şekil 1’ de ön görünüşü verilmiş şekillenmiş konik iş parçasının açınımı radyal doğrular yardımıyla yapılacaktır. Radyal doğrular yardımıyla açınımı çizebilmek için aşağıdaki işlem sırası takip edilir:
1. Parçanın genel görünüşü dik koni şeklindedir. Görünüşün hemen üst tarafına yardımcı görünüş olarak taban dairesi çizilir ve eşit parçalara bölünür. Biz 12 eşit parçaya böldük ve numaralandırdık. Bu bölüntüler ön görünüşün tabanına taşınır ve aynı numaralarla numaralandırılır. Tabana taşınan doğrular koninin tepe noktasıyla birleştirilir (Şekil 2).
Şekil 1:Konik ve şekillenmiş iş parçası Şekil 2:Bölüntüler 2. Daha önceki uygulamalarımızda da belirttiğimiz gibi açınımın yapılabilmesi için koninin tüm ayrıtlarının tam boyda olması gerekir. Dairesel görünüşte t-1 ve t-7 bölüntü çizgileri katlama çizgisine paralel olduğundan ön görünüşte tam boydadırlar.
Tam boyları bulmak için döndürme metodu kullanılacaktır. t-2, t-3, t-4, t-10, t-11 ve t-12 bölüntü çizgileri t merkezine göre yatay durumdaki t-1 yanal ayrıt çizgisi üzerine, t-5, t-6, t-8 ve t-9 bölüntü çizgileri t merkezine göre yatay durumdaki t-7 yanal ayrıt çizgisi üzerine gelecek şekilde hayali olarak döndürülür.
Döndürme işleminden sonra bölüntü çizgileri üzerindeki tüm noktalar t-1 ve t-7 yanal ayrıt doğruları üzerine taşınmış olur. Ön görünüşte bunu sağlamak için bölüntü çizgileri üzerindeki noktalar yatay çizgiyle t-1 ve t-7 yanal ayrıt çizgileri üzerine taşınır ve harflendirilir.
Şekil 3’ te görüldüğü gibi t-1, t-2, t-3, t-11, t-12 bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramı çizilmiştir. Çizim karışmasın diye her bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramları ayrı ayrı oluşturulmuştur.
Şekil 3:Tam boy diyagramları Şekil 4’ te görüldüğü gibi t-4, t-5, t-6, t-8, t-9, t-10 bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramı çizilmiştir. t-7 tam boyda olduğundan ön görünüş üzerinden alınacaktır. Çizim karışmasın diye her bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramları ayrı ayrı oluşturulmuştur.
Şekil 4:Tam boy diyagramı 3. Şekil 5’ de görüldüğü gibi koninin yanal yüzeyinin açılımının yapılması için önce kağıt zerinde bir merkez noktası alınır. Pergel tam boydaki t-1 uzunluğunda açılarak bir yay çizilir.
Açınım yayının uzunluğu, koninin taban dairesinin çevresine eşit uzunlukta alınır. Ç=πxD formülüyle çevre uzunluğu hesaplanır.
Ç=πxD=3,14x120=376,8 D=Koninin taban dairesi çapı
Çevre uzunluğunu, pergelle yay üzerinde almak zordur. AutoCAD çizim programında çizilen yayın uzunluğu Lengthen komutunun Total seçeneğiyle kolayca alınabilir.
En garantili yol merkez açının (Θ) hesaplanmasıdır. Merkez açı Θ=(rx360)/R formülüyle hesaplanır. Θ=(rx360)/R=(60x360)/160,896=134,248º
R=Yanal ayrıt uzunluğu r=Taban yarıçapı
4. Şekil 6’ da görüldüğü gibi açınım yayı 12 eşit parçaya bölünür ve tepe noktasıyla birleştirilir. Bölüntü çizgileri numaralandırılır.
Şekil 5:Merkez açı ve açınım yayı Şekil 6:Bölüntü çizgileri 5. Şekil 7’ de görüldüğü gibi tam boy diyagramındaki uzunluklar bölüntü çizgileri üzerine taşınır ve harflendirilir. a-a ve d-d noktaları arası kalın düz çizgilerle birleştirilir. a-b-c-d ve d-e-f-7 noktaları arası eğri cetveliyle kalın yayla birleştirilir. Koninin sivri tarafında bulunan noktalar da kalın yayla birleştirilerek yanal yüzeyin açınımı tamamlanır.
Şekil 7:Yanal yüzey açınımı
Şekil 1’ de ön görünüşü verilmiş şekillenmiş konik iş parçasının açınımı radyal doğrular yardımıyla yapılacaktır. Radyal doğrular yardımıyla açınımı çizebilmek için aşağıdaki işlem sırası takip edilir:
1. Parçanın genel görünüşü dik koni şeklindedir. Görünüşün hemen üst tarafına yardımcı görünüş olarak taban dairesi çizilir ve eşit parçalara bölünür. Biz 12 eşit parçaya böldük ve numaralandırdık. Bu bölüntüler ön görünüşün tabanına taşınır ve aynı numaralarla numaralandırılır. Tabana taşınan doğrular koninin tepe noktasıyla birleştirilir (Şekil 2).
Şekil 1:Konik ve şekillenmiş iş parçası Şekil 2:Bölüntüler 2. Daha önceki uygulamalarımızda da belirttiğimiz gibi açınımın yapılabilmesi için koninin tüm ayrıtlarının tam boyda olması gerekir. Dairesel görünüşte t-1 ve t-7 bölüntü çizgileri katlama çizgisine paralel olduğundan ön görünüşte tam boydadırlar.
Tam boyları bulmak için döndürme metodu kullanılacaktır. t-2, t-3, t-4, t-10, t-11 ve t-12 bölüntü çizgileri t merkezine göre yatay durumdaki t-1 yanal ayrıt çizgisi üzerine, t-5, t-6, t-8 ve t-9 bölüntü çizgileri t merkezine göre yatay durumdaki t-7 yanal ayrıt çizgisi üzerine gelecek şekilde hayali olarak döndürülür.
Döndürme işleminden sonra bölüntü çizgileri üzerindeki tüm noktalar t-1 ve t-7 yanal ayrıt doğruları üzerine taşınmış olur. Ön görünüşte bunu sağlamak için bölüntü çizgileri üzerindeki noktalar yatay çizgiyle t-1 ve t-7 yanal ayrıt çizgileri üzerine taşınır ve harflendirilir.
Şekil 3’ te görüldüğü gibi t-1, t-2, t-3, t-11, t-12 bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramı çizilmiştir. Çizim karışmasın diye her bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramları ayrı ayrı oluşturulmuştur.
Şekil 3:Tam boy diyagramları Şekil 4’ te görüldüğü gibi t-4, t-5, t-6, t-8, t-9, t-10 bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramı çizilmiştir. t-7 tam boyda olduğundan ön görünüş üzerinden alınacaktır. Çizim karışmasın diye her bölüntü çizgilerinin tam boy diyagramları ayrı ayrı oluşturulmuştur.
Şekil 4:Tam boy diyagramı 3. Şekil 5’ de görüldüğü gibi koninin yanal yüzeyinin açılımının yapılması için önce kağıt zerinde bir merkez noktası alınır. Pergel tam boydaki t-1 uzunluğunda açılarak bir yay çizilir.
Açınım yayının uzunluğu, koninin taban dairesinin çevresine eşit uzunlukta alınır. Ç=πxD formülüyle çevre uzunluğu hesaplanır.
Ç=πxD=3,14x120=376,8 D=Koninin taban dairesi çapı
Çevre uzunluğunu, pergelle yay üzerinde almak zordur. AutoCAD çizim programında çizilen yayın uzunluğu Lengthen komutunun Total seçeneğiyle kolayca alınabilir.
En garantili yol merkez açının (Θ) hesaplanmasıdır. Merkez açı Θ=(rx360)/R formülüyle hesaplanır. Θ=(rx360)/R=(60x360)/160,896=134,248º
R=Yanal ayrıt uzunluğu r=Taban yarıçapı
4. Şekil 6’ da görüldüğü gibi açınım yayı 12 eşit parçaya bölünür ve tepe noktasıyla birleştirilir. Bölüntü çizgileri numaralandırılır.
Şekil 5:Merkez açı ve açınım yayı Şekil 6:Bölüntü çizgileri 5. Şekil 7’ de görüldüğü gibi tam boy diyagramındaki uzunluklar bölüntü çizgileri üzerine taşınır ve harflendirilir. a-a ve d-d noktaları arası kalın düz çizgilerle birleştirilir. a-b-c-d ve d-e-f-7 noktaları arası eğri cetveliyle kalın yayla birleştirilir. Koninin sivri tarafında bulunan noktalar da kalın yayla birleştirilerek yanal yüzeyin açınımı tamamlanır.
Şekil 7:Yanal yüzey açınımı
SPONSORLAR
