1.“EVOLVENT EĞRİSİ” ÇİZMEK Bir doğrunun bir ucu sabit tutulup geometrik şekillerin çevresine kaymadan sarılacak olursa doğru üzerindeki bir noktanın çizdiği eğriye evolvent eğrisi denir. Evolvent eğrisi dişli çarklarda diş profillerinin yapımında kullanılır. Evolvent eğrisi çizmek için aşağıdaki işlem sırası uygulanır: 1. Yarıçapı 30 mm verilen daire çizilir. Dairenin çevresi eşit sayılara bölünür ve numaralandırılır. Biz 12 eşit parçaya böldük. Her bölüntü merkezle birleştirilir (Şekil 1). Şekil 1:Daire ve bölüntüleri Şekil 2:Teğet doğrular 2. Merkezle birleştirilen bu doğrulara dik teğet doğrular çizilir ve aynı doğrultuda gerektiği kadar uzatılır (Şekil 2). 3. Eğrinin çizimi için aşağıdaki sıra takip edilir: Pergel 1-0 arası kadar açılır ve 1 noktası merkez alınarak 0-a yayı çizilir. Pergel 2-a arası kadar açılır ve 2 noktası merkez alınarak a-b yayı çizilir. Pergel 3-b arası kadar açılır ve 3 noktası merkez alınarak b-c yayı çizilir. Pergel 4-c arası kadar açılır ve 4 noktası merkez alınarak c-d yayı çizilir. Pergel 5-d arası kadar açılır ve 5 noktası merkez alınarak d-e yayı çizilir. Pergel 6-e arası kadar açılır ve 6 noktası merkez alınarak e-f yayı çizilir (Şekil 3). Geri kalan kısımda da aynı yöntem devam ettirilir ve evolvent eğrisi çizilmiş olur (Şekil 4). Şekil 3:Eğri çizimi Şekil 4:Evolvent eğrisi çizimi2. “SİKLOİT EĞRİSİ” ÇİZMEK Bir daire, bir doğru üzerinde kaymadan yuvarlandığında, daire üzerindeki bir noktanın çizdiği eğriye sikloit eğrisi denir. Sikloit eğrisi dişli çarklarda diş profillerinin yapımında kullanılır. Sikloit eğrisi çizmek için aşağıdaki işlem sırası uygulanır: 1. Çapı 100 mm verilen daire çizilir. Dairenin çevresi eşit sayılara bölünür ve numaralandırılır. Biz 8 eşit parçaya böldük. Dairenin alt kısmına dairenin çevre uzunluğunda bir doğru çizilir ve 8 eşit parçaya bölünür ve numaralandırılır (Şekil 5). Şekil 5:Daire, doğru ve bölüntüler2. Dairenin çevresi üzerindeki noktalardan yatay doğrular (kırmızı) çizilir. Çevre üzerindeki noktalardan, eksen çizgisine kadar dikey doğrular (mavi) çizilir. Ekseni kesen noktalar O1,O2 gibi harflendirilir (Şekil 6). Şekil 6:Bölüntü doğruları3. Pergel yarıçap kadar açılır. O1 noktası merkez alınarak 1 numaralı yatay doğru kestirilir ve A harfiyle harflendirilir. Burada resim karışmasın diye daireler tam çizilmemiştir. O2 noktası merkez alınarak 2 numaralı yatay doğru kestirilir ve B harfiyle harflendirilir. O3 noktası merkez alınarak 3 numaralı yatay doğru kestirilir ve C harfiyle harflendirilir. O4 noktası merkez alınarak 4 numaralı yatay doğru kestirilir ve D harfiyle harflendirilir. O5 noktası merkez alınarak 5 numaralı yatay doğru kestirilir ve E harfiyle harflendirilir. O6 noktası merkez alınarak 6 numaralı yatay doğru kestirilir ve F harfiyle harflendirilir. O7 noktası merkez alınarak 7 numaralı yatay doğru kestirilir ve G harfiyle harflendirilir. O8 noktası merkez alınarak 8 numaralı yatay doğru kestirilir ve H harfiyle harflendirilir ve sikloid eğrisinin geçeceği noktalar bulunmuştur (Şekil 7).
Şekil 7:Sikloid eğrisinin geçeceği noktalar 4. 0’ dan başlayarak A, B… harfleriyle belirtilen noktalar pistole eğri cetveliyle üçer üçer hizalanarak sikloit eğrisi çizilir (Şekil 8). Şekil 8:Sikloit eğrisi çizimi