22. BÖLÜM : 2D Anlatımlı Uygulamalı Çizimler
- 1 DÜZ OBJE ÇİZİMİ
- 2 DÜZ ve V-KANALLI OBJE ÇİZİMİ
- 3 KANALLI DÜZ OBJE ÇİZİMİ
- 4 DÜZ ve AÇILI OBJE ÇİZİMİ
- 5 AÇILI ve DAİRELİ OBJE ÇİZİMİ
- 6 KÖŞE YUVARLATMALI OBJE ÇİZİMİ
- 7 TEĞET DOĞRULARLA OBJE ÇİZİMİ
- 8 DAİRELERE İÇTEN ve DIŞTAN TEĞET YAY ÇİZME
- 9 AYARLI MAFSAL
- 10 ALTI KÖŞE BAŞLI CIVATA ÇİZİMİ
- 11 YUVARLAK ve KANALLI FLANŞ
- 12 BİSİKLET ANAHTARI
- 13 CAMLI DÜZ KAPI
- 14 DEKORLU KAPI ÇİZİMİ
- 15 KAT PLANI ÇİZİMİ-1
- 16 KAT PLANI ÇİZİMİ-2
- 17 KELEBEKLİ SOMUN
- 18 MERKEZLEME FLANŞI
DAİRELERE İÇTEN ve DIŞTAN TEĞET YAY ÇİZME
"DAİRELERE İÇTEN ve DIŞTAN TEĞET YAY" ÇİZİMİ
1.TAVSİYE EDİLEN KOMUTLAR
Şekil 1’ de görülen 2 boyutlu dairelere içten ve dıştan teğet yay çizimi için tavsiye edilen komutlar:
♦ LINE (Çizgi), LINEWEIGHT (Çizgi Kalınlığı), DIMLINEAR (Düz Ölçülendirme)
♦ CIRCLE (Daire), DIMRADIUS (Yarıçap Ölçülendirme), LINETYPE (Çizgi Tipi)
♦ DIMDIAMETER (Çap Ölçülendirme)
Şekil 1:Çizimi yapılacak resim 2.YAYLARIN DAİRE OLARAK ÇİZİMİ
Şekil 1’ deki çizimi incelediğimizde R30 ve R20 yayları R60 yayıyla içten teğet, R110 yayıyla dıştan teğet görülmektedir. İç teğet yaylar Fillet komutuyla çizilebilmektedir. Dış teğet yaylar ise Cicle (Daire) komutunun Tan, Tan, Radius (Teğet, Teğet, Yarıçap) seçeneğiyle çizilebilmektedir. Bu çizimde de ana amacımız dış teğet yayların nasıl çizildiğini anlatmaktır.
AutoCAD biliyorum diyebilmeniz için teğet çizimlerini iyi bilmeni gerekmektedir.
Çizim için aşağıdaki sıra takip edilir:
1. AutoCAD açılış ölçüsünü düzeltmek için Zoom komutunun All seçeneği kullanılır. Komut satırından kullanımı aşağıdaki gibidir:
Command:Z
Specify corner of window, enter a scale factor (…), or [All/..] : A
2. Bu çizimde de önce eksenler çizilir. Bundan dolayı Linetype komutuyla eksen çizgisi yüklenmelidir. Eksen çizgisinin nasıl yükleneceği daha önce anlatılmıştır.
3. Yüklenen çizgi tipleri komut şeridinin Properties panelinin Linetype kısmında görüntülenir (Şekil 2)
Şekil 2:Properties paneli 4. Durum çubuğu üzerindeki Object Snap
düğmesi aktif yapılarak nokta yakalamaları otomatik hale getirilir. Ayarlarla ilgili Object Snap konusuna bakılmalıdır.
5. Bu çizimde önce eksenler çizilir. a ve b eksenlerini çizmek için önce Properties panelinden CENTER2 çizgi tipi üzerine tıklanarak aktif yapılır. Line komutuyla göz kararı bir yatay bir dikey doğru çizilir (Şekil 3).
Şekil 3:Yatay ve dikey eksenler 6. Offset komutuyla b ekseni sağ tarafa 60 mm öteleme yapılarak c ekseni elde edilir (Şekil 4)
Şekil 4:Eksenler Şekil 5:Yarı çapı 30 olan daire 7. Teğet çizimlerinde yaylar tam daire olarak çizilirler. Çünkü teğet geçecek noktayı biz tam olarak bilemeyiz. Teğet noktaları program kendisi bulup yakalamaktadır. Sol taraftaki R30 yayını temsilen yarıçapı 30 olan daire Circle komutunun Center, Radius seçeneğiyle çizilir (Şekil 5). Dairenin merkezi için iki eksenin kesim yeri Intersection
moduyla yakalanır.
Not: Yakalama modları otomatik yakalamıyorsa ilgili mesaja modun ilk üç harfi yazılıp Entertuşuna basılır. Bu kural AutuCAD çizimlerinin tamamında kullanılır.
Command:CIRCLE
Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: int
8. Sağ taraftaki R20 yayını temsilen yarıçapı 20 olan daire Circle komutunun Center, Radius seçeneğiyle çizilir (Şekil 6). Dairenin merkezi için iki eksenin kesim yeri Intersection moduyla yakalanır. 
Şekil 6:Yarıçapı 20 olan daire Şekil 7:İç teğet yay çizimi 3.İÇ TEĞET YAYIN (R60) ÇİZİMİ
Çizimdeki R60 ölçüsündeki iç teğet yayı çizmek için Fillet (Köşe Yuvarlatma) komutu kullanılacaktır. İşlem sırası aşağıdaki gibidir:
1. Fillet komutu çalıştırılır.
Command:FILLET
2. Yarıçap değerini girmek için Radius seçeneği kullanılır. Klavyeden R yazılıp Enter tuşuna basılır veya Radius kelimesi üzerine tıklanır.
Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: R
3. Yarıçap değerin girilir ve Enter tuşuna basılır.
Specify fillet radius <20.0000>: 60
4. Daireler sırayla iki eksenin iç taraflarından çember üzerine tıklanarak işlem gerçekleştirilir (Şekil 7)
Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]:P1
Select second object or shift-select to apply corner or [Radius]:P2 4.DIŞ TEĞET YAYIN (R110) ÇİZİMİ
Çizimdeki R110 ölçüsündeki dış teğet yayı çizmek için Circle (Daire) komutunun Tan, Tan, Radius (Teğet, Teğet, Yarıçap) seçeneği kullanılacaktır.
İşlem sırası aşağıdaki gibidir:
1. Circle komutu çalıştırılır.
Command:CIRCLE
2. Teğet daire çizmek için Ttr seçeneği kullanılır. Klavyeden T yazılıp Enter tuşuna basılır veya Ttr (Tan, Tan, Radius) kelimesi üzerine tıklanır.
Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:T
3. Daireler sırayla iki eksenin dış taraflarından çember üzerine tıklanır. Teğet işareti
görüntülenir.
Specify point on object for first tangent of circle:P1
Specify point on object for second tangent of circle:P2
Not: Seçmeler iki eksenin iç taraflarından yapılırsa iç teğet daire çizilmiş olur.
4. Teğet dairenin yarıçap değeri 110 girilir ve Enter tuşuna basılır. Dış teğet daire çizilmiş olur (Şekil 8)
Specify radius of circle: 110 
Şekil 8:Dış teğet daire çizimi 5. Trim komutuyla fazlalıklar budanır. Dar yerlerde budama yapmak için Mouse’ ın tekeri döndürülerek Zoom yapılır. Küçük ve dar yerler büyütülmüş olur. Cicle komutunu Diameter seçeneğiyle çapı 30 ve 20 olan daireler çizilir (Şekil 9).
Şekil 9:Budama sonucu 6. Daha önce anlatıldığı gibi objeler 0.50 mm kalınlaştırılır ve ölçülendirilir (Şekil 10).
Şekil 10:Çizimin tamamlanması
1.TAVSİYE EDİLEN KOMUTLAR
Şekil 1’ de görülen 2 boyutlu dairelere içten ve dıştan teğet yay çizimi için tavsiye edilen komutlar:
♦ LINE (Çizgi), LINEWEIGHT (Çizgi Kalınlığı), DIMLINEAR (Düz Ölçülendirme)
♦ CIRCLE (Daire), DIMRADIUS (Yarıçap Ölçülendirme), LINETYPE (Çizgi Tipi)
♦ DIMDIAMETER (Çap Ölçülendirme)
Şekil 1:Çizimi yapılacak resim 2.YAYLARIN DAİRE OLARAK ÇİZİMİ
Şekil 1’ deki çizimi incelediğimizde R30 ve R20 yayları R60 yayıyla içten teğet, R110 yayıyla dıştan teğet görülmektedir. İç teğet yaylar Fillet komutuyla çizilebilmektedir. Dış teğet yaylar ise Cicle (Daire) komutunun Tan, Tan, Radius (Teğet, Teğet, Yarıçap) seçeneğiyle çizilebilmektedir. Bu çizimde de ana amacımız dış teğet yayların nasıl çizildiğini anlatmaktır.
AutoCAD biliyorum diyebilmeniz için teğet çizimlerini iyi bilmeni gerekmektedir.
Çizim için aşağıdaki sıra takip edilir:
1. AutoCAD açılış ölçüsünü düzeltmek için Zoom komutunun All seçeneği kullanılır. Komut satırından kullanımı aşağıdaki gibidir:
Command:Z
Specify corner of window, enter a scale factor (…), or [All/..] : A
2. Bu çizimde de önce eksenler çizilir. Bundan dolayı Linetype komutuyla eksen çizgisi yüklenmelidir. Eksen çizgisinin nasıl yükleneceği daha önce anlatılmıştır.
3. Yüklenen çizgi tipleri komut şeridinin Properties panelinin Linetype kısmında görüntülenir (Şekil 2)
Şekil 2:Properties paneli 4. Durum çubuğu üzerindeki Object Snap
düğmesi aktif yapılarak nokta yakalamaları otomatik hale getirilir. Ayarlarla ilgili Object Snap konusuna bakılmalıdır.5. Bu çizimde önce eksenler çizilir. a ve b eksenlerini çizmek için önce Properties panelinden CENTER2 çizgi tipi üzerine tıklanarak aktif yapılır. Line komutuyla göz kararı bir yatay bir dikey doğru çizilir (Şekil 3).
Şekil 3:Yatay ve dikey eksenler 6. Offset komutuyla b ekseni sağ tarafa 60 mm öteleme yapılarak c ekseni elde edilir (Şekil 4)
Şekil 4:Eksenler Şekil 5:Yarı çapı 30 olan daire 7. Teğet çizimlerinde yaylar tam daire olarak çizilirler. Çünkü teğet geçecek noktayı biz tam olarak bilemeyiz. Teğet noktaları program kendisi bulup yakalamaktadır. Sol taraftaki R30 yayını temsilen yarıçapı 30 olan daire Circle komutunun Center, Radius seçeneğiyle çizilir (Şekil 5). Dairenin merkezi için iki eksenin kesim yeri Intersection
moduyla yakalanır. Not: Yakalama modları otomatik yakalamıyorsa ilgili mesaja modun ilk üç harfi yazılıp Enter
tuşuna basılır. Bu kural AutuCAD çizimlerinin tamamında kullanılır.Command:CIRCLE
Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]: int
8. Sağ taraftaki R20 yayını temsilen yarıçapı 20 olan daire Circle komutunun Center, Radius seçeneğiyle çizilir (Şekil 6). Dairenin merkezi için iki eksenin kesim yeri Intersection
moduyla yakalanır. Şekil 6:Yarıçapı 20 olan daire Şekil 7:İç teğet yay çizimi 3.İÇ TEĞET YAYIN (R60) ÇİZİMİ
Çizimdeki R60 ölçüsündeki iç teğet yayı çizmek için Fillet (Köşe Yuvarlatma) komutu kullanılacaktır. İşlem sırası aşağıdaki gibidir:
1. Fillet komutu çalıştırılır.
Command:FILLET
2. Yarıçap değerini girmek için Radius seçeneği kullanılır. Klavyeden R yazılıp Enter
tuşuna basılır veya Radius kelimesi üzerine tıklanır.Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]: R
3. Yarıçap değerin girilir ve Enter tuşuna basılır.
Specify fillet radius <20.0000>: 60
4. Daireler sırayla iki eksenin iç taraflarından çember üzerine tıklanarak işlem gerçekleştirilir (Şekil 7)
Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/Multiple]:P1
Select second object or shift-select to apply corner or [Radius]:P2 4.DIŞ TEĞET YAYIN (R110) ÇİZİMİ
Çizimdeki R110 ölçüsündeki dış teğet yayı çizmek için Circle (Daire) komutunun Tan, Tan, Radius (Teğet, Teğet, Yarıçap) seçeneği kullanılacaktır.
İşlem sırası aşağıdaki gibidir:
1. Circle komutu çalıştırılır.
Command:CIRCLE
2. Teğet daire çizmek için Ttr seçeneği kullanılır. Klavyeden T yazılıp Enter
tuşuna basılır veya Ttr (Tan, Tan, Radius) kelimesi üzerine tıklanır.Specify center point for circle or [3P/2P/Ttr (tan tan radius)]:T
3. Daireler sırayla iki eksenin dış taraflarından çember üzerine tıklanır. Teğet işareti
görüntülenir.Specify point on object for first tangent of circle:P1
Specify point on object for second tangent of circle:P2
Not: Seçmeler iki eksenin iç taraflarından yapılırsa iç teğet daire çizilmiş olur.
4. Teğet dairenin yarıçap değeri 110 girilir ve Enter
tuşuna basılır. Dış teğet daire çizilmiş olur (Şekil 8)Specify radius of circle: 110
Şekil 8:Dış teğet daire çizimi 5. Trim komutuyla fazlalıklar budanır. Dar yerlerde budama yapmak için Mouse’ ın tekeri döndürülerek Zoom yapılır. Küçük ve dar yerler büyütülmüş olur. Cicle komutunu Diameter seçeneğiyle çapı 30 ve 20 olan daireler çizilir (Şekil 9).
Şekil 9:Budama sonucu 6. Daha önce anlatıldığı gibi objeler 0.50 mm kalınlaştırılır ve ölçülendirilir (Şekil 10).
Şekil 10:Çizimin tamamlanması
SPONSORLAR
